Thực hiện Luật Thủy sản 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật, thời gian qua, Chi cục Thủy sản đã tổ chức triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về thủy sản trên địa bàn tỉnh như cấp, cấp lại giấy phép khai thác thủy sản, đánh dấu tàu cá, kiểm soát tàu cá thông qua hệ thống giám sát hành trình… Qua đó, góp phần khắc phục cảnh báo “thẻ vàng” của Ủy ban Châu âu (EC) đối với hàng thủy sản Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thì vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc, đặc biệt là đối với nhóm 117 tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 mét trở lên nhưng có công suất dưới 90 CV. Cụ thể, do trước đây Luật Thủy sản 2003 quy định quản lý tàu cá theo công suất nên số tàu này đã được cấp giấy phép khai thác thủy sản hoạt động tại vùng bờ hoặc vùng lộng. Nhưng hiện nay, theo Luật Thủy sản 2017 lại quy định quản lý tàu cá theo chiều dài và với chiều dài từ 15 m trở lên, 117 tàu cá nói trên chỉ được phép khai thác thủy sản tại vùng khơi không được khai thác thủy sản tại vùng ven bờ và vùng lộng.

Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Nguyễn Hoài Nam cho biết, thực hiện hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và PTNT cho phép cải hoán tàu cá đến chiều dài nhất định phù hợp với vùng khai thác mới, Chi cục Thủy sản tập trung công tác tuyên truyền, hướng dẫn ngư dân thực hiện. Nhưng đến nay chỉ có nhóm tàu cá chiều dài lớn nhất dưới 15 m công suất máy từ 90 CV trở lên đã được ngư dân thực hiện cải hoán đủ điều kiện hoạt động ở vùng khơi. Còn 117 tàu nói trên ngư dân chưa thực hiện cải hoán vì những lý do như số tàu này hoạt động khai thác mang tính đặc thù của địa phương; ngư dân có tập quán lâu đời khai thác theo ngư trường truyền thống ở vùng ven bờ và vùng lộng với các nghề như vó, mành, câu, rê 3 lớp…; không có kinh nhiệm và nhu cầu khai thác ở vùng khơi; tàu được đóng theo mẫu dân gian ở địa phương (có hình dáng nhọn hai đầu), an toàn kỹ thuật tàu cá, trang thiết bị an toàn chỉ đủ điều kiện hoạt động ở vùng hạn chế III (cách bờ không quá 37 hải lý), tương ứng với vùng cấp phép khai thác ở vùng lộng; mặt khác do việc cải hoán mất nhiều thời gian và kinh phí nên ngư dân gặp nhiều khó khăn khi thực hiện. Chính vì vậy, hiện nay 117 tàu cá nói trên vẫn chưa đủ điều kiện để được cấp giấy phép khai thác thủy sản và chủ tàu chưa lắp thiết bị GSHT tàu cá theo quy định. Nhưng để đảm bảo kế sinh nhai, nhiều ngư dân vẫn phải ra biển để đánh bắt gây khó khăn trong việc quản lý khai thác; làm ảnh hưởng đến công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) trên địa bàn tỉnh.

Theo ông Nam, để thực hiện có hiệu quả Luật Thủy sản và khắc phục những tồn tại trong chống khai thác IUU trên địa bàn tỉnh, cùng với việc tiếp tục tuyên truyền, vận động ngư dân cải hoán tàu cá cho phù hợp với vùng khai thác, Chi cục Thủy sản đã tham mưu Sở Nông nghiệp và PTNT đề xuất UBND tỉnh cho chủ trương hỗ trợ toàn bộ hoặc một phần kinh phí cho chủ tàu có tàu cá chiều dài từ 15 m trở lên nhưng có công suất máy dưới 90 CV để thực hiện việc cải hoán tàu cá theo hướng giảm chiều dài xuống dưới 15 mét, trang bị đảm bảo an toàn đáp ứng điều kiện hoạt động ở vùng lộng. “Ngoài nhóm tàu trên, hiện nay trong tổng số 863 tàu cá thuộc nhóm có chiều dài lớn nhất từ 6 m đến dưới 12 m, có 851 tàu cá nằm chủ yếu ở các địa phương vùng bãi ngang, đa số tàu có vật liệu bằng nan tre, lắp máy chủ yếu dưới 20 CV, hoạt động ở vùng biển ven bờ hiện vẫn chưa cấp được giấy phép khai thác thủy sản do vướng mắc về thủ tục, ngư dân chưa có bằng thuyền trưởng hạng III… đề nghị cần hỗ trợ kinh phí đào tạo cấp bằng thuyền trưởng hạng III cho chủ tàu có tàu cá chiều dài lớn nhất từ 6 m đến dưới 12 m, vì khối tàu này phần lớn thuộc vùng biển bãi ngang, ngư dân gặp rất nhiều khó khăn về tài chính. Góp phần quan trọng trong việc duy trì nguồn lợi thủy sản và hệ sinh thái thủy sinh, bảo đảm nghề cá phát triển hiệu quả, an toàn, bền vững, góp phần nâng cao đời sống của ngư dân”, ông Nam cho biết thêm.

Phan Đình Dũng - Chi cục Thủy sản